„Jubileusz Instytutu Stomatologii CM UJ” – felieton

W piątek na Uniwersytecie Jagiellońskim odbywał się jubileusz 120-lecia Instytutu Stomatologii, znakomitej i świetnie wyposażonej placówki medycznej, będącej prawdziwą chlubą Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ. Jubileusz organizowała Dyrektor Instytutu, Pani prof. dr hab. med. Joanna Zarzecka, wybitna lekarka i naukowiec, kierownik Katedry Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją. Podczas akademii jubileuszowej ja miałem przyjemność wygłosić krótki referat na temat „Historia inżynierii biomedycznej dla stomatologii”.

O referacie wspomnę dalej, natomiast charakteryzując w skrócie dzieje krakowskiej stomatologii uniwersyteckiej i Instytutu – Jubilata muszę się cofnąć do 1799 roku, kiedy na UJ zaczęto nauczać dentystyki. Sto lat później (w 1899 roku) stała się ona obowiązkowym przedmiotem nauczania na Wydziale Lekarskim UJ. Pierwsze Ambulatorium Dentystyczne od 1897 roku działało przy Klinice Chirurgii UJ kierowanej przez prof. Ludwika Rydygiera. Podręcznik chirurgii napisany  przez prof. Rafała Czerwiakowskiego w 1779 roku zawierał rozdziały dotyczące dentystyki. Pionierem nowoczesnej stomatologii na UJ był też Wincenty Łepkowski, który od 1892 roku wykładał na UJ stomatologię, a w 1903 roku pozyskał od Ministerstwa Oświaty i Wyznań w Wiedniu (Kraków był wtedy pod zaborem austriackim) zezwolenie na otwarcie pierwszego w Polsce uniwersyteckiego Instytutu Stomatologicznego. Właśnie ta data jest podstawą do świętowania jubileuszu 120-lecia.

W 1950 roku odłączono kształcenie lekarzy od Uniwersytetu Jagiellońskiego tworząc odrębną Akademię Medyczną, w ramach której utworzono (na Wydziale Lekarskim) cztery katedry stomatologiczne. W 1993 roku Krakowska Akademia Medyczna połączyła się ponownie z UJ tworząc istniejące do dziś Collegium Medicum. Początkowo stomatologia nie miała tam swojej odrębnej struktury organizacyjnej, ale w 1999 roku ją zyskała, bo w tym roku został powołany świętujący jubileusz Instytut pod kierownictwem Stanisława Majewskiego oraz Uniwersytecka Klinika Stomatologiczna w Krakowie, której pierwszym dyrektorem był Bartłomiej W. Loster. W 2000 roku Instytut ten uzyskał własną siedzibę w gmachu przy ulicy Montelupich 4, gdzie znajduje się do dziś.

Gmach ten pierwotnie był siedzibą Wojskowej Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Chemicznych, gdzie prowadziłem przez pewien czas wykłady i wydałem podręcznik zatytułowany „Podstawy informatyki dla WSO” (publikacja nr 308/89 w rejestrach Szkoły), więc gdy pojawiłem się potem w tych samych murach jako pacjent – czułem się dosyć osobliwie. Sytuacja w pewnym sensie się odwróciła: dawniej ja byłem w gabinecie, a podchorążowie denerwowali się na korytarzu czekając na egzamin. Natomiast teraz ja lękałem się na korytarzu, bo nie wiedziałem, co mnie czeka w gabinecie?

Tymczasem w gabinecie czekała przede wszystkim bardzo nowoczesna aparatura. Muszę przyznać, że takich rozwiązań technicznych nie widziałem w żadnym z odwiedzanych wcześniej gabinetów stomatologicznych. Co więcej, o czymś takim nie wiedziałem, chociaż zajmuję się od wielu lat inżynierią biomedyczną (inna rzecz, że nie ukierunkowaną na stomatologię). Fotele tak elektrycznie sterowane, że można pacjenta ustawić pod dowolnym kątem (najczęściej na leżąco). Mikroskopy do precyzyjnego leczenia kanałowego. Cała bateria różnego rodzaju wierteł i innych urządzeń do obróbki zębów. Skomplikowane systemy rozpylające wodę w miejscu przeprowadzanego zabiegu i sprawnie tę wodę z ust usuwające. Oświetlenie reagujące na zbliżenie ręki stomatologa...
Byłem pod wrażeniem!

No i kadra: znakomicie wykształcona, kompetentna, życzliwa, sprawnie obsługująca te wszystkie techniczne cudeńka, a także zintegrowany system informatyczny, w którym w każdej chwili można przywołać wszystkie dane na temat pacjenta ze szczególnym uwzględnieniem licznych doskonałej jakości zdjęć rentgenowskich, pokazujących istotę problemów z uzębieniem i historię wszystkich przeprowadzonych zabiegów.

Gdy dyrektor Instytutu, Pani profesor Joanna Zarzecka, zaproponowała mi, żebym podczas jubileuszu wygłosił referat, ja dość odważnie zaproponowałem tytuł przytoczony na początku felietonu, mówiący o historii inżynierii biomedycznej służącej stomatologii. Potem zaopatrzyłem się w literaturę, przeszukałem Internet i chcąc wskazać coś absolutnie nowoczesnego zasugerowałem, że mógłbym opowiedzieć o znieczuleniu komputerowym, wszędzie wskazywanym jako nowość.

- Tak, tak, mamy to i stosujemy! – odpowiedziała Pani Profesor.

Załamałem się...

Skrócona wersja powyższego felietonu autorstwa prof. Ryszarda Tadeusiewicza została opublikowana w „Dzienniku Polskim” oraz „Gazecie Krakowskiej” 12.5.2023 r.

Wykaz wszystkich publikacji popularnonaukowych prof. Tadeusiewicza wraz z odnośnikami do ich pełnych wersji