„W kręgu światła lampy naftowej” – wystawa w Muzeum AGH

Spektrum ekspozycji stanowić będą różnorodne lampy naftowe powstałe w latach 1855–1925, uzupełnione zdjęciami i grafikami o tematyce naftowej oraz pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu, wybitnym przedstawicielu myśli technicznej związanej z przemysłem naftowym i wynalazkami z dziedziny oświetlenia.

 

Prezentowane na wystawie eksponaty są dowodem wysokiego poziomu polskiego oraz europejskiego przemysłu lekkiego i kunsztu rzemiosła artystycznego w drugiej połowie XIX w. Najliczniejszą grupę stanowić będą lampy naftowe z lat 1865–1900. Pochodzą one głównie z wytwórni niemieckich, austriackich i węgierskich. W ich stylistyce przeważa dekoracja eklektyczna nawiązująca do okresu biedermeieru, baroku, antyku, a także zapowiadająca początki secesji. Eksponaty te pod względem formy są odbiciem trwających w drugiej połowie XIX w. wzmożonych poszukiwań twórczych. Ówcześni mistrzowie metaloplastyki, szkła i ceramiki znacznie wzbogacili swój warsztat o zdobycze techniczne XIX w., co znalazło szerokie zastosowanie głównie w wyrobach rzemiosła artystycznego. Przedstawione na wystawie różnorodne lampy naftowe (począwszy od lamp gospodarczych, przez salonowe, po lampy specjalistyczne) ukazują wszechstronność zastosowania oświetlenia naftowego.

 

Lampy naftowe poza swoim zastosowaniem praktycznym stanowiły ważny element wystroju wnętrz. Niejednokrotnie tworzone były na indywidualne zamówienie z bardzo drogich materiałów (srebro, elementy pozłacane, półszlachetne kamienie, porcelana). Wartość artystyczna i jakość materiałów użytych do wykonania konkretnej lampy uzależniona była przede wszystkim od możliwości finansowych zleceniodawcy. Występowały one niejednokrotnie w komplecie z zegarem lub świecznikiem i tworzyły razem całość, np. z dekoracją kominka czy sztukaterią w salonie. Bogato zdobione lampy naftowe były wówczas (w drugiej połowie XIX w.) obowiązkowym elementem wyposażenia zamożnych domów mieszczańskich, pałaców i dworów na ziemiach polskich.

 

Ulotność kruchych materiałów takich jak szkło, porcelana czy fajans, z których wykonane są elementy najcenniejszych lamp naftowych, sprawiła, że tylko nieliczne egzemplarze przetrwały do czasów współczesnych w nienaruszonym stanie.

 

Prezentowane na wystawie eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, gdzie znajduje się jedna z największych na świecie kolekcji przedstawiających historię oświetlenia.

 

Wystawa będzie czynna do 27 czerwca 2014 r. Wstęp bezpłatny.