Przejdź do treści Przejdź do stopki
Aktualności

Aktualności

Zdjęcie przedstawia frontową ścianę Biblioteki Głównej AGH w otoczeniu liści klonu. Do drzwi prowadzą schody, zaś nad wejściem widnieje napis Biblioteka Główna U1. W konstrukcji dominuje szkło i metal powodujące, iż siedziba wygląda nowocześnie.

fot. KSAF AGH

Serce uczelni. 100 lat Biblioteki Głównej AGH

100 lat Biblioteki Głównej AGH (1922–2022) – ten jubileusz po prostu trzeba odnotować! Wyjątkową rocznicę obchodzi bowiem miejsce, bez którego organizm uniwersytetu nie istnieje.Biblioteka Główna AGH – największa biblioteka techniczna w Krakowie – stanowi dziś integralny element nowoczesnej uczelni, pełniący istotną funkcję w budowaniu uniwersytetu przyszłości.Poniżej zarysowano zarówno drogę, która wiodła do tej chwili, jak i nowe kierunki rozwoju BG AGH, ponieważ stulecie to właściwy czas, by spojrzeć nie tylko w tył, lecz popatrzeć również naprzód.

Dzieje Biblioteki Głównej AGH są nierozerwalnie splecione z losami uczelni. Została ona powołana przez Senacką Komisję Biblioteczną w roku akademickim 1921/1922, a więc wkrótce po uroczystej inauguracji Akademii Górniczej, która miała miejsce w październiku 1919 r. Obowiązki kierownika Biblioteki pełnił najpierw przewodniczący ww. gremium, zaś pierwszą bibliotekarką (za tzw. kontraktem) została Maria Kuszowa. Priorytetowym zadaniem w czasie organizowania instytucji było skompletowanie księgozbioru, który tworzyły początkowo materiały pochodzące od osób prywatnych. Dar – obok kupna oraz wymiany – stanowi zresztą do dzisiaj jeden z trzech podstawowych sposobów pozyskiwania zbiorów w bibliotekach. Warto przy tym też wspomnieć fakt, że pomoc w nabywaniu czasopism francuskich zaoferowała sama Maria Skłodowska-Curie, która to własnym staraniem zorganizowała wymianę za publikacje naukowe pracowników AGH, dzięki czemu kolekcja zwiększyła się o periodyk „Revue de Métallurgie”, prenumerowany do dziś. Przed wojną księgozbiór Biblioteki liczył ponad 17 tysięcy tomów, w tym ok. 5 tysięcy czasopism.

 

Czytelnia Czasopism w budynku A-0 (lata 50. XX w.). Źródło: Portal Historia AGH

Z początku siedziba Biblioteki Głównej AGH mieściła się przy ul. Loretańskiej 18, następnie przy ul. Smoleńsk 7, a w 1929 r. została przeniesiona do pomieszczenia w nowo wybudowanym gmachu głównym przy al. Mickiewicza 30. W tym czasie kierownikiem Biblioteki był prof. Oskar Nowotny – Austriak z pochodzenia – który podczas okupacji miasta wystarał się u władz niemieckich o zdeponowanie księgozbioru w Bibliotece Jagiellońskiej. Mimo że prof. Nowotny przestał już wtedy piastować funkcję kierownika, to przez cały okres trwania wojny doglądał zbioru, który wskutek przenosin oraz zawirowań wojennych skurczył się niestety o niemal 25%. W 1945 r. Rektor uczelni, profesor Walery Goetel, wyznaczył misję odbudowania i uzupełnienia braków w zbiorze, które powstały także w wyniku odcięcia Biblioteki od nowości literatury zagranicznej. Jej ponowny rozkwit nastąpił bardzo szybko – wkrótce po objęciu funkcji kierownika przez Władysława Piaseckiego, który po reorganizacji został mianowany pierwszym dyrektorem Biblioteki Głównej AGH. To właśnie on wyznaczył nowy kierunek rozwoju instytucji.

Obecna siedziba

 

Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę nowego gmachu BG AGH, 21 września 1963 r. Źródło: Portal Historia AGH

Dyrektor Piasecki zabiegał nie tylko o rozwój kadry, lecz również o przyznanie Bibliotece samodzielnej, dostosowanej do jej potrzeb siedziby. Skutkiem tych starań była w końcu decyzja władz uczelni dotycząca budowy pawilonu, nad którym prace ukończono w 1966 r. Budynek U-1 do dziś stanowi jedną z najnowocześniejszych bibliotek w Polsce, a to wszystko za sprawą tzw. konstrukcji modularnej opartej na słupach nośnych, która pozwala na swobodne przestawianie ścian i dostosowywanie wnętrza do dynamicznie zmieniającego się sposobu obsługi czytelnika. Skorzystano z tego w latach 90. XX w. podczas generalnego remontu budynku, kiedy zmieniono układ poszczególnych oddziałów bibliotecznych. W 2010 r. przystąpiono z kolei do zmodernizowania elewacji Biblioteki Głównej i powiększenia jej o nowy segment, dzięki któremu znacznie wzrosła powierzchnia magazynowa. W czasie przebudowy stworzono również Strefę Wolnego Dostępu, pozwalającą na samodzielne wypożyczanie zbiorów, a także połączono dwie czytelnie w jedną, dwukondygnacyjną Czytelnię Główną, która zachwyca swoim wyposażeniem na miarę XXI w.

Biblioteka przyszłości

Równolegle z adaptacją siedziby do zmieniających się czasów postępowała jednocześnie automatyzacja systemu i digitalizacja treści. Dzięki temu Biblioteka jest teraz inherentną częścią nowoczesnej uczelni technicznej, zapewniając pracownikom czy studentom obsługę najwyższej jakości. Biblioteka Główna AGH wspiera zarówno działalność naukową w Akademii, dbając o dostęp do aktualnych baz danych i czasopism, jak również działalność dydaktyczną. Zespół biblioteczny prowadzi dla przykładu przedmiot poświęcony informacji naukowej oraz metodyce poszukiwań bibliograficznych, pomagając młodym badaczom w doskonaleniu warsztatu metodologicznego. Jednym z głównych zadań Biblioteki jest przy tym rejestrowanie dorobku naukowego uczonych. Zdecydowanie warto wspomnieć także o projekcie pod tytułem Repozytorium AGH – w ramach tej inicjatywy zbierane są elektroniczne wersje prac dyplomowych z poszczególnych wydziałów i prowadzony jest portal Historia AGH, gdzie gromadzi się biogramy osób związanych z uczelnią. Troska o przyszłość Akademii obejmuje więc w przypadku Biblioteki również troskę o jej pamięć.

 

Czytelnia Główna, fot. KSAF AGH

Wizja trzeciego miejsca

Poza funkcją edukacyjną, Biblioteka Główna pełni także ważną rolę społeczną, będąc nie tylko miejscem nauki, ale także spotkań czy integracji studentów i uczonych. Tak pojęta stanowi jeden z centralnych punktów życia akademickiego w Krakowie, w którym to przestrzeń naukowa przecina się z przestrzenią towarzyską. Współcześnie bardzo dużą popularnością cieszy się idea biblioteki jako trzeciego miejsca, przyświecająca również bibliotekarzom z AGH. Krótko mówiąc, chodzi o to, by stała się ona kolejnym – po domu i pracy – miejscem, wokół którego koncentruje się działalność człowieka. W przeciwieństwie do nich ma ona w założeniu być przestrzenią otwartą, sprzyjającą budowaniu i wzmacnianiu więzi z lokalną społecznością, w tym wypadku nade wszystko ze wspólnotą uniwersytecką. Można powiedzieć, że ten model w Bibliotece Głównej AGH już funkcjonuje, gdyż stanowi ona miejsce, w jakim odbywają się przeróżne odczyty popularne, szkolenia, spotkania bądź wystawy studenckiej fotografii. Drugim priorytetem jest natomiast utrzymanie żywego oraz wielokanałowego kontaktu z czytelnikami poprzez nowe media społecznościowe. Biblioteka prowadzi już prężną działalność na Facebooku oraz Instagramie, zaś niedawno zaznaczyła aktywność na platformie LinkedIn. Tak oto w skrócie potwierdza się motto Piaseckiego: Biblioteka jest sercem uczelni, jej integralną częścią!

Jubileuszowe obchody 100-lecia Biblioteki Głównej AGH potrwają przez cały rok. Wśród zaplanowanych wydarzeń znajdą się m.in.: wystawa „Nie tylko książki… Biblioteka inna niż myślisz”, Dni Otwarte BG AGH (zwiedzanie Biblioteki, prelekcje, warsztaty, koncerty), konferencja naukowa „Biblioteka w przestrzeni, przestrzeń w bibliotece”, turniej szachowy, kiermasz charytatywny. Szczegółowe informacje wraz z harmonogramem znajdują się na stronie 100lat.bg.agh.edu.pl.

Bibliografia:

  • H. Sieński, Władysław Piasecki, Tablice – pamięć wiecznie żywa – część XII, Biuletyn AGH nr 77.
  • H. Sieński, Profesor Oskar Nowotny, Tablice – pamięć wiecznie żywa – część IXL, Biuletyn AGH nr 114-115.
  • Op. Zbiorowe, Biblioteki uczelniane wobec środowiska akademickiego, Wydawnictwa AGH, Kraków 2020.

Stopka