Święto górnicze – Barbórka

(Na podstawie artykułu prof. Macieja Mazurkiewicza pt. „Klika uwag o rodowodzie zwyczajów górniczych kultywowanych w naszym górnictwie”)

 

W grudniu 1919 r.  w Akademii Górniczej w Krakowie odbyła się jej pierwsza „Barbórka” ze skokiem przez skórę wedle wzorów wypracowanych w Loeben. Uroczystość odbywała się w salach krakowskiego „Grand Hotelu”. Kolejne „Barbórki”, aż do 1936 roku odbywały się w Teatrze Starym. W skoku przez skórę brali udział wszyscy studenci pierwszego roku. Każdy z nich miał swojego ojca chrzestnego, który trzymał skórę i przez okres studiów pełnił funkcję opiekuna. Pewnym „novum” w uroczystościach był bal górnika organizowany przez organizacje uczelniane. Odbywał się, jako element uroczystości barbórkowych.

 

Nowa rzeczywistość 1945 roku zaowocowała znacznym wzrostem liczby studentów. Nie było wiec możliwości, by każdy z nich odbywał uroczysty skok przez skórę w trakcie uroczystości barbórkowych.

 

W miejsce loebeńskich nocnych pochodów po zakończeniu wieczorów piwnych w skład uroczystości „Dnia Górnika” pojawiły się:

• Pochód lisów organizowany od gmachu głównego AGH (a raczej od ul. Reymonta) do Rynku Głównego. Rektor, prorektorzy, dziekani wydziałów Pionu Górniczego oraz „prominenci” z przemysłu jechali w dorożkach, pracownicy i studenci z pochodniami pieszo, przechodzili ulicami miasta z orkiestrą górniczą. Oczywiści obowiązywały mundury galowe lub „robocze”, w które w tamtych latach zaopatrywani byli studenci bezpłatnie.
  Pochód prowadził starosta górniczy na koniu. Przez lata był nim wspomniany, bodaj najwspanialszy piewca tradycji górniczych „wszech czasów”, prof. Witold Żabicki. W Rynku na pochód oczekiwały władze miejskie, z Prezydentem (Przewodniczącym RM) na czele. Następowała wymiana życzeń i toastów, jak przystało na Kraków, miodem. W uroczystości tej dało się zauważyć wiele elementów tożsamych z „Juwenaliami”.
• Spotkanie gwarków, czyli karczma piwna odbywa się w zasadzie zgodnie ze scenariuszem wypracowanym przed wielu laty. Prowadzi je „w sprawach piwnych nigdy nieomylne” prezydium na czele z prezesem. Sala dzieli się dwie tablice, którym przewodzą kontrapunkcie i kantorzy. Powołuje się „służby porządkowe”, które w zależności od sytuacji politycznej i inwencji organizatorów przybierają różne nazwy. Ustala się kary i nagrody, prowadzi pojedynki między tablicami, z głównym pojedynkiem piwnym. Podstawowe polecenia wydawane są, jak kiedyś po łacinie.