Zakres egzaminu z dyscypliny Nauki socjologiczne

Pozytywizm i socjologia w systemie Augusta Comte’a (metoda pozytywna, klasyfikacja nauk, statyka i dynamika, prawo trzech stadiów).
System socjologii Herberta Spencera (społeczeństwo jako organizm, teoria organizacji społecznej, typologia społeczeństw).
Socjologia polityczna Alexisa de Tocquevilla (demokracja i arystokracja jako typy społeczeństw, społeczeństwo demokratyczne i niebezpieczeństwa „nowego despotyzmu”).
Materializm historyczny Karola Marksa (zjawisko alienacji, klasy społeczne i struktura klasowa, koncepcja rozwoju społecznego i rewolucji).
Socjologizm Emila Durkheima (społeczeństwo jako rzeczywistość sui generis, fakty społeczne i zasady ich badania).
Formy integracji społeczeństwa w socjologii Emila Durkheima (teoria religii, solidarność mechaniczna i organiczna, samobójstwo jako fakt społeczny, pojęcie anomii).
Psychologistyczna teoria społeczeństwa i działań ludzkich Vilfreda Pareta (działania logiczne i pozalogiczne, pojęcie rezyduów i derywacji, teoria krążenia elit).
Przełom antypozytywistyczny w naukach społecznych; pojęcie socjologii humanistycznej (antynaturalizm, interakcjonizm, postulat „rozumienia”).
Koncepcja socjologii „formalnej” Georga Simmla (pojęcie społeczeństwa, treść i forma społeczna, konflikt społeczny i jego funkcje).
Socjologia rozumiejąca Maxa Webera (pojęcie działań społecznych i ich podział, typy idealne).
Władza, panowanie, legitymizacja i państwo w socjologii polityki Maxa Webera (trzy czyste typy panowania).
Nowe a stare ruchy społeczne
Feminizm (różnice między falami)
Wizja historii i geneza kapitalizmu w koncepcji Maxa Webera (proces racjonalizacji, etyka protestancka, biurokratyzacja).
Weberowskie ujęcie struktury społecznej (klasy, stany, partie).
Pragmatyzm społeczny w socjologii amerykańskiej (myśl społeczna Williama Jamesa, Johna Deweya i Charlesa H. Cooleya, pojęcie grup pierwotnych).
Symboliczny interakcjonizm Georga H. Meada (gesty i symbole znaczące, pojęcie umysłu, społeczna koncepcja jaźni).
Socjologia humanistyczna Floriana Znanieckiego (źródła materiału socjologicznego, współczynnik humanistyczny).
Funkcjonalizm jako orientacja teoretyczno-metodologiczna. Klasyczny funkcjonalizm socjologiczny Talcotta Parsonsa.
Przykłady teorii funkcjonalnych. Analiza funkcjonalna Roberta Mertona. Funkcjonalna teoria stratyfikacji Kingsleya Davisa i Wilberta Moore'a?
Neofunkcjonalizm – charakterystyka (koncepcja N. Luhmanna, teoria J. Alexandra).
Różnice i podobieństwa między „dialektycznym" modelem konfliktowym Ralfa Dahrendorfa a „funkcjonalnym” modelem konfliktowym Lewisa Cosera.
Krytyczna teoria społeczeństwa – charakterystyka i przedstawiciele. Teoria
ult, teoria J. Habermasa, teorie feministyczne – główne założenia.
Socjologie utylitarystyczne – charakterystyka.
Behawioryzm wymiany w ujęciu George'a C. Homansa i strukturalizmu wymiany
Petera M. Blaua.
Teorie racjonalnego wyboru Michaela Hechtera i Jamesa Colemana.
Podejście neoinstytucjonalne w naukach społecznych.
Socjobiologia i psychologia ewolucyjna – charakterystyka.
Zróżnicowanie socjologii interpretatywnej. Wspólne założenia i obszary niezgody
h nurtach symbolicznego interakcjonizmu
Metodologia teorii ugruntowanej.
Główne założenia socjologii fenomenologicznej A. Schutza.
Etnometodologia – założenia, metodologia i przedstawiciele.
Myśl socjologiczna Pierre’a Bourdieu.
Teoria strukturacji – charakterystyka.
Perspektywa naturalistyczna i antynaturalistyczna i jej konsekwencje dla orientacji metodologicznej w socjologii.
Metoda a technika badawcza.
Funkcje badań naukowych w socjologii.
Rola introspekcji empatycznej (doświadczenie wewnętrznego) w praktyce badawczej.
Konceptualizacja badań: podstawowe elementy.
Operacjonalizacja i definicje operacyjne.
Wskaźniki. Typy wskaźników w badaniach socjologicznych. Moc wskaźników.
Pomiar. Istota pomiaru w badaniach socjologicznych. Skale pomiarowe.
Trafność i rzetelność pomiaru. Wybrane sposoby ustalania trafności i rzetelności narzędzi pomiarowych.
Zastosowanie skal w badaniach socjologicznych. Przykłady skal pomiarowych.
Kwestionariusz wywiadu a kwestionariusza ankiety w ilościowych badaniach socjologicznych.
Podejście jakościowe w badaniach socjologicznych.
Podejście ilościowe w badaniach socjologicznych.
Problematyka badań reprezentatywnych: próby losowe i nielosowe.
Eksperyment jako metoda badawcza: eksperyment laboratoryjny a eksperyment naturalny.
Analiza treści i analiza zawartości.
Konsumpcja i macdonaldyzacja.
Zróżnicowanie i nierówności społeczne: nierówności a nierówności społeczne, źródła nierówności społecznych, stratyfikacja społeczna, warstwy społeczne, ruchliwość społeczna, społeczeństwa otwarte i zamknięte, klasy społeczne, underclass, współczesne typy zróżnicowania społecznego - kognitariat, digitariat, digital gap.
Ubóstwo i wykluczenie społeczne: ubóstwo bezwzględne i względne, oficjalne statystyki ubóstwa i subiektywna ocena ubóstwa, różne wyjaśnienia przyczyn ubóstwa, wykluczenie społeczne (ekonomiczne, polityczne, społeczne) i jego formy.
Naród jako przedmiot zainteresowania socjologii: naród a grupa etniczna, rodzaje grup etnicznych, ruchy narodowe w Europie i kształtowanie się państw narodowych, państwa wielonarodowe i narody wieloetniczne, konflikty etniczne, mniejszości etniczne i narodowe.
Zmiana społeczna, zmiana społeczna a rozwój i postęp, działania zbiorowe, działania masowe, ruchy społeczne.
Typy społeczeństw (tradycyjne, przemysłowe, poprzemysłowe), teorie modernizacji, konwergencji i zależności, globalizacja.
Zaufanie i kapitał społeczny: zaufanie i nieufność i ich (strukturalne oraz podmiotowe źródła), rodzaje kapitału społecznego, jasne i ciemne strony kapitału społecznego.
Przedmiot zainteresowań badawczych socjologii; definicje socjologii; funkcje
nie socjologii w życiu społecznym i instytucjonalizacja socjologii dyskursie naukowym.
Grupa społeczna i więź społeczna – definicje, rodzaje, podstawowe elementy niezbędne do powstania i istnienia grupy, struktury wewnątrzgrupowe.
Formy aktywności społecznej człowieka: zachowanie, działanie, interakcja społeczna, stosunek społeczny.
Rodzina jako mała grupa społeczna i grupa pierwotna, współczesne przemiany rodziny i jej funkcji.
Organizacje formalne: celowe grupy formalne, biurokracja, patologie organizacji formalnych.
jakie są społeczne i kulturowe konteksty procesów innowacyjnych?
W jaki sposób powiązane są ze sobą nauka, technologia i społeczeństwo?
Czym jest społeczeństwo postindustrialne?
Jaka jest rola ekspertów w podejmowaniu decyzji politycznych. Technokraci twierdzą, że ich osądy są pozbawione wartości; elita techniczna jest rzekomo niepolityczna, jak ocenia Pan/i ten obraz?
W jaki sposób zarówno eksperci, jak i obywatele mogą przyczynić się do podejmowania lepszych decyzji politycznych i?
Jakie procesy decyzyjne i jakie polityki technologiczne mogą przyczynić się do poprawy warunków środowiskowych?
Jakie są ludzkie koszty technologii
Technologia prowadzi do racjonalnej i efektywnej organizacji, która wymaga fragmentacji, specjalizacji, szybkości, maksymalizacji wydajności. Czy wydajność powinna być powinna być traktowana jako dobry wskaźnik wzrostu?
Czy technologia jest kontrolowana?
jaka jest rola technologii w procesie alienacji pracowników we współczesnym świecie?
Czy i jeśli tak jaki wpływ ma technologia na życie religijne?
Jaki jest determinizm technologiczny?
Jak myślisz, dlaczego GMO wywołała silny opór społeczny?
Czy uważasz, że opinia publiczna rozumie ryzyka związanego z żywnością GMO?
Technologia i życie codzienne - jaki wpływ na życie codzienne ma telefon komórkowy?
Czy można zaprojektować telefon komórkowy i używać go w sposób pozwalający zmniejszyć ryzyko użytkowania?
Czym jest zrównoważony rozwój?
Czy społeczeństwo może się rozwijać i jednocześnie być uznane za zrównoważone?
Czy instytucje deliberatywne są odpowiednim rozwiązaniem problemów związanych ze sprawiedliwością środowiskową?
Jakie są podstawowe czynniki technologiczne i kulturowe, które czynią samochód elektryczny bardziej popularnym wśród potencjalnych użytkowników?
Czy w nauce można zauważyć praktyki dyskryminacje?
Jakie uważasz, że programy afirmacyjne powinny być obecne w trakcie przyjęć na studia? Jeśli tak, kogo powinny dotyczyć
Jak zmieniła się misja publiczna uniwersytetu?
Jaka powinna być misja uniwersytetu?
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że szkoły wyższe są bardziej zorientowane na biznes?
Jaki wpływ na demokrację mają wolne i niezależnych mediów?
Czy Internet może rozwiązać problem konsolidacji mediów lub czy podlega temu samemu procesowi konsolidacji?
Jak budować zaangażowane media lokalne?
Jaka jest rola mediów w tworzeniu publicznego rozumienia nauki?
Jaka jest rola ekspertów w przedstawianiu zagadnień technologicznych / naukowych?
Co sądzisz o otwartych licencjach autoeskich?
Czy wizja „wolnego oprogramowania” powiodła się?
Jak zdefiniowałbyś prywatność?
Co sądzisz o tym, że prywatność w sensie danych zebranych o tobie podczas surfowania w Internecie powinna być towarem, a nie prawem?
Na czym polega problem bezpieczeństwa i prywatności w odniesieniu do prywatności związanej z firmami prywatnymi i agendami rządowymi?
co sądzisz o rozwoju ruchu samochodowego w miastach?
Czy sądzisz że transport publiczny w miastach powinien być dotowany?
W jaki sposób można zaprojektować transport publiczny, aby był bardziej zrównoważony ekologicznie i mniej podatny na atak terrorystyczny?