Dobra forma od 70 lat. Jubileusz Wydziału Odlewnictwa

Dzieje odlewnictwa

Warto jednak zacząć od tego, czym w istocie jest odlewnictwo? Najkrótsza odpowiedź mogłaby brzmieć: nadawaniem płynnej materii odpowiedniego kształtu. Wyrażając to w sposób bardziej ścisły, odlewnictwo jest techniką wyrabiania przedmiotów o pożądanej strukturze oraz właściwościach, polegającą na zalewaniu form odlewniczych ciekłą substancją, która następnie z wolna zastyga. Najczęściej w tym celu stosuje się rozgrzany metal, z którego można pozyskać przykładowo statuetki, części samochodowe czy też ołowiane żołnierzyki. Tego rodzaju metoda wytwarzania przedmiotów jest znana ludzkości od czasów prehistorycznych – pierwsi odlewnicy wykonywali w ten sposób metalową broń i narzędzia, a także dzieła sztuki lub przedmioty kultu. Odlewnictwo napędzało więc zarówno postęp techniczny człowieka, jak i przemiany kulturowe, świadczące o rozwoju cywilizacji. Ślady odlewnictwa na ziemiach polskich pochodzą już z epoki brązu (1700–700 p.n.e.) i można je odnaleźć w Wielkopolsce i na Pomorzu. Silnym ośrodkiem sztuki odlewniczej we wczesnym średniowieczu była natomiast Małopolska, a zwłaszcza Kraków, gdzie założono pierwsze ludwisarnie, czyli warsztaty, w których wyrabiano przede wszystkim armaty oraz dzwony. Można zatem powiedzieć, że inżynierowie pracujący na AGH mają za sobą bogate lokalne tradycje, które kultywują w najlepszy możliwy sposób – własną twórczą pracą i dalszym rozwijaniem tej arcyciekawej technologii. Trzeba przy tym odnotować, że Wydział Odlewnictwa jest dzisiaj jedynym wydziałem o takim profilu nie tylko w Polsce, ale i w Europie, a odlewnictwo jako nauczany przedmiot było na Akademii Górniczo-Hutniczej od samego początku jej trwania.

Dyscyplina klasyczna

Odlewnictwo można z powodzeniem nazwać dyscypliną klasyczną. Jego początki na AGH powiązane są ściśle z działalnością dydaktyczną prof. Jerzego Buzka, który prowadził na Wydziale Hutniczym wykład poświęcony tej dziedzinie wiedzy. Warto przy tym wspomnieć, że profesor Buzek był absolwentem austriackiej Akademii Górniczej w Leoben, do której tradycjami nawiązuje Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. W 1946 r. na Wydziale Hutniczym powstał Oddział Odlewniczy – dokładnie w tym samym czasie założony został również Instytut Odlewnictwa, czyli państwowa jednostka badawcza działająca przy ul. Zakopiańskiej. Powołanie do życia owych ośrodków naukowych stanowiło odpowiedź na wyzwania polskiego przemysłu, który potrzebował starannie wykształconej kadry inżynierskiej. Punktem kulminacyjnym było z kolei utworzenie w ramach AGH Wydziału Odlewniczego jako samodzielnej jednostki naukowo-dydaktycznej, która swoją działalność rozpoczęła w roku akademickim 1951/1952. Funkcjonuje on obecnie pod nazwą Wydziału Odlewnictwa i ma siedzibę w budynku D-8 przy ul. Reymonta.

Unikatowa jednostka

Dzisiaj na WO prowadzone są trzy nowoczesne kierunki studiów pierwszego i drugiego stopnia, a więc Inżynieria Procesów Odlewniczych, Komputerowe Wspomaganie Procesów Inżynierskich (na drugim stopniu studiów prowadzone także w języku angielskim) oraz Tworzywa i Technologie Motoryzacyjne. Uczeni z AGH idą z duchem czasu, dostosowując swoją bogatą ofertę kształcenia do dynamicznie zmieniającej się gospodarki. Ich działalność badawczą również cechuje wysoki stopień innowacyjności, dzięki czemu wydział dostarcza nie tylko znakomitych specjalistów, lecz także nowatorskie pomysły i rozwiązania dla polskiego i światowego przemysłu. Budynek D-8 to jednak nie tylko miejsce przekuwania wiedzy na praktykę, ponieważ jest to również wyjątkowa przestrzeń, w której można z powodzeniem przekuć praktykę na sztukę. Odlewnictwo bowiem znajduje owocne zastosowania nie tylko w życiu gospodarczym, ale też w świecie artystycznym, czego dobrym przykładem są rzeźby albo biżuteria. Na WO uczyło się wielu studentów Akademii Sztuk Pięknych, którzy chcieli zdobyć wiedzę dotyczącą technik odlewu, aby udoskonalić własny warsztat i tworzyć dzieła odpowiadające ich śmiałym ideom. Za sprawą Odlewni Doświadczalnej każdy ze studentów ma dziś możliwość wykonania zaprojektowanego przez siebie przedmiotu.

Twórcza współpraca

To jednak nie wszystko. Na Wydziale Odlewnictwa przecina się bowiem ze sobą nie tylko świat inżynierów i artystów, lecz również świat inżynierów i humanistów. Ich twórcze spotkanie następuje w Centrum Badań Nawarstwień Historycznych, którego pierwszym kierownikiem był prof. dr hab. inż. Józef Szczepan Suchy. Głównym zadaniem inżynierów pracujących w jednostce są interdyscyplinarne badania dotyczące profili ziemnych, a także analiza odnalezionych w nich przedmiotów kultury oraz pozostałości po zabudowaniach. W tym celu wykorzystuje się wiedzę specjalistów z wielu różnych dziedzin nauki i aparaturę badawczą pochodzącą również z innych wydziałów na AGH. Bardzo istotna jest przy tym współpraca z archeologami i historykami sztuki, którzy pomagają inżynierom w ich detektywistycznej pracy. Tego rodzaju badania wpisują się w zupełnie nową i fascynującą dziedzinę nauki, jaką jest archeometalurgia, intensywnie rozwijana wewnątrz WO. Te międzywydziałowe badania, które prowadzą już od lat krakowscy odlewnicy, stanowią doskonały przykład tego, w którym kierunku powinna podążać nowoczesna akademia.

Odlewnik przyszłości

Dla tych studentów, którzy nie wiążą swojego życia z uniwersytetem, wiedza zdobyta podczas nauki na WO otwiera drzwi do wspaniałej kariery. Z czystym sumieniem można bowiem powiedzieć, że odlewnik to nie tylko zawód, który od wieków wspierał rozwój technologiczny cywilizacji, lecz także zawód przyszłości. Absolwenci tego wydziału mogą zastosować swoją wiedzę i umiejętności zarówno w przemyśle motoryzacyjnym, jak i w przemyśle kosmicznym, który potrzebuje ultralekkich materiałów. Nad tym właśnie zagadnieniem pracują inżynierowie z AGH, którzy projektują nowe superstopy oraz innowacyjne kompozyty. Szczególne istotne nadzieje krakowscy naukowcy wiążą z tak zwanymi gazarami, czyli metalowymi materiałami kompozytowymi zbrojonymi gazami. Mają one bardzo ciekawe właściwości, które z powodzeniem można by wykorzystać w dynamicznie rozwijającym się przemyśle rakietowym. Odpowiedni nacisk podczas studiów na WO kładziony jest także na opanowanie technologii komputerowych, do których zalicza się programowanie, modelowanie oraz symulacje. Nie mniejszą uwagę przykłada się również do tak zwanych zielonych technologii, które stanowią drugi ważny element gospodarki przyszłości. Wszystko to sprawia, że absolwent kończący naukę na AGH ma przed sobą wiele możliwości i może wybrać drogę, która najbardziej odpowiada jego zawodowym bądź też osobistym aspiracjom. W ciągu ostatnich 70 lat Wydział Odlewnictwa ukończyło kilka tysięcy osób, które znajdowały dobrą pracę zarówno w Polsce, jak i poza granicami kraju. W dzień pięknego jubileuszu pozostaje więc życzyć całej kadrze dalszych sukcesów na Akademii i pogratulować dobrej formy – nie tylko odlewniczej, ale także naukowej.

Jubileuszowe obchody

Uroczystości jubileuszu 70-lecia Wydziału Odlewnictwa, których częścią będzie wydziałowa inauguracja roku akademickiego, odbędą się 8 października 2021 r.

Szczegółowe informacje