Aktualności

Prof. Ryszard Tadeusiewicz, Gazeta Krakowska, 26.11.2014 r.

 

Długie, jesienne wieczory sprzyjają oglądaniu telewizji. Nie jest to może najlepszy sposób spędzania czasu, ale wielu to lubi. Ja nie, bo ilekroć włączę telewizor na dowolnym kanale – widzę jakąś strzelaninę. Myślę, że jako wyposażenie dodatkowe do telewizora powinno się od razu kupować kamizelki kuloodporne. Przekaz telewizyjny jest coraz wierniejszy, mamy ogromne ekrany, trójwymiarowe obrazy, dźwięk docierający ze wszystkich stron – więc tylko czekać, kiedy dla zwiększenia realizmu wystrzeliwane w telewizorze kule zaczną naprawdę świstać w naszych mieszkaniach!

 

To oczywiście żart ale dzięki niemu mogę Państwu zaprezentować wybitnego polskiego wynalazcę, Jana Szczepanika.

 

Dziś mało kto o nim pamięta, a jeszcze mniej osób potrafi powiedzieć, co właściwie wynalazł, ale za życia zwany był „polskim Edisonem” i „galicyjskim geniuszem” ze względu na naprawdę imponujący dorobek. Na przełomie XIX i XX wieku opatentował kilkaset różnych nowatorskich pomysłów technicznych. Przypisuje mu się autorstwo ponad 50 doniosłych wynalazków, a w USA pisał o nim sam Mark Twain. Żył i tworzył w Krakowie, ale nie ma tu ulicy jego imienia. Natomiast gdy budowano przy ulicy Armii Krajowej biurowiec dla innowacyjnych firm, to nazwano go na cześć Edisona.  Nikt nie jest prorokiem we własnym kraju...

 

Wracając do tytułu felietonu - Szczepanika można naprawdę nazywać „ojcem telewizora”. W 1897 r. otrzymał on bowiem patent brytyjski nr 5031,  przyznany za wynaleziony przez niego "telektroskop, czyli aparat do reprodukowania obrazów na odległość za pomocą elektryczności". Urządzenie to przenosiło obraz (kolorowy!) oraz dźwięk na odległość za pomocą sieci telefonicznej. Dokładnie tak, jak współczesna telewizja kablowa! Niestety Szczepanik zaniechał dalszej  pracy nad telektroskopem. Dlatego za wynalazcę telewizora uchodzi John Baird, który zbudował go dopiero w 1924 roku.  

 

Uznanie przyniósł Szczepanikowi drugi wymieniony w tytule wynalazek. To on stworzył (w 1901 roku) kamizelkę kuloodporną, która stała się sławna po tym, jak w zamachu uratowała życie króla hiszpańskiego Alfonsa XIII, za co wynalazca otrzymał hiszpański order. Z tego samego powodu chciał go odznaczyć car Mikołaj II, ale Szczepanik odmówił przyjęcia odznaczenia od zaborcy, więc car obdarował go tylko złotym zegarkiem wysadzanym brylantami.

 

O wynalazkach Szczepanika mógłbym pisać jeszcze długo, bo było ich mnóstwo. Ale nie chcę Państwa odrywać od telewizora. Tylko załóżcie lepiej te kamizelki...