Przejdź do treści Przejdź do stopki
Aktualności

Aktualności

„Eiffel – inżynier, wizjoner i prekursor” – felieton

Prof. Ryszard Tadeusiewicz, Gazeta Krakowska, 13.12.2017 r. 

W poprzednim felietonie pisałem, że słynna wieża Eiffla nie została wcale zbudowana przez Eiffla! Ale to nie oznacza, że sława Eiffla jest niezasłużona. Dziś opowiem o wielu jego prawdziwych, godnych podziwu osiągnięciach. Był on bowiem znakomitym inżynierem, genialnym wizjonerem i prekursorem budowli wznoszonych z żelaza i stali, zdecydowanie wyprzedzającym swoją epokę.

Odnośnie do słynnej wieży, to Eiffel wprawdzie sam jej nie zbudował, ale to on uchronił ją od rozebrania.

Jak pisałem w poprzednim felietonie, powstanie wieży związane było z dużymi protestami. Gdy zaczęto ją budować, w dzienniku „Le Temps” ukazał się artykuł (14.02.1887), w którym wybitni malarze, pisarze, muzycy i inni artyści protestowali przeciwko jej postawieniu! Pod protestem podpisali się między innymi pisarze Aleksandr Dumas i Guy de Maupassant oraz kompozytor Charles Gounod.

Z drugiej strony budowa już ruszyła i wykonano głębokie na 14 m fundamenty, więc tego procesu zatrzymać się nie dało.

Szukając kompromisu władze Paryża postanowiły, że wieża stanie (by uświetnić  Wystawę Światową), ale po 20 latach zostanie rozebrana.

Jak łatwo się domyślić, po 20 latach Eiffel nie chciał dopuścić do rozebrania wieży i wymyślał różne uzasadnienia dla jej dalszego istnienia. Najpierw założył na niej obserwatorium meteorologiczne, ale to zwolenników demontażu nie przekonało. I wtedy zjawił się Polak, Julian Ochorowicz. Ten poeta, psycholog i wynalazca zbudował w 1903 roku „telegraf bez drutu”, czyli radiostację pozwalającą na wysyłanie i odbieranie telegramów nadawanych kodem Morse’a. Umieszczona na szczycie wieży radiostacja zapewniała łączność na ogromnym terytorium Francji, w tym z wojskami na granicy z Niemcami. To przesądziło sprawę – wieża pozostała i zachwyca do dziś.

Obok ratowania wieży, która nosi dziś jego imię, Eiffel miał liczne osiągnięcia w dziedzinie inżynierii konstrukcji wyraźnie wyprzedzające jego epokę. W szczególności budował nowatorskie żelazne kratownice – lekkie i bardzo wytrzymałe. Mało kto wie, że Eiffel był twórcą żelaznego szkieletu słynnej Statui Wolności w Nowym Jorku! Ta ogólnie znana rzeźba była darem narodu francuskiego dla narodu amerykańskiego, stąd obecność Francuzów przy jej budowie. Ale gdy budowano tę Statuę (w 1885 roku), Eiffel był jeszcze zbyt mało znany, by wymieniać go wśród jej twórców. Wszyscy więc wiedzą, że jest ona dziełem rzeźbiarza Bartholdisa, ale nikt nie wie, że ta potężna rzeźba (225 ton!) nie mogłaby ustać ani minuty bez żelaznego szkieletu Eiffela!

Potem jednak Eiffel zdobył należną mu sławę i stworzył w Paryżu najnowocześniejsze w świecie biuro konstrukcji żelaznych i stalowych.

Jego dziełem jest most Maria Pia nad rzeką Duero w Portugalii, wiadukt Garabit nad rzeką Truyère we Francji, most Aleksandra III w Paryżu i wiele innych nowatorskich konstrukcji, w tym także – o czym mało kto wie - most kolejowy na Sanie w Przemyślu!

Mając renomę znakomitego budowniczego konstrukcji żelaznych, Eiffel inspirował i nadzorował budowę hal wystawowych na Polu Marsowym, hali dworca Nyugati w Budapeszcie, budynku Casa de Fierro w Iquitos (w Peru), żelaznego pałacu w Orizabie (Meksyk), rotundy La Ruche w Paryżu i żelaznego pałacu w Luandzie (Angola).

Tak więc Eiffel był wybitnym inżynierem, który zbudował wiele ciekawych obiektów. A tymczasem sławę przyniósł mu obiekt, którego... nie zbudował.

Tak bywa!

 

Stopka